مرکزدادهٔ زیرزمینی: طرح استارت‌آپ Eccus و شرکت APL

شرکت مهندسی مرکزدادهٔ فرانسوی APL پیشنهاد تازه‌ای برای جای مرکزداده دارد: ساختن تأسیسات در غارهای مصنوعی زیر سطح زمین. طرح سازهٔ Eco-Caverne را استارت‌آپ سوئیسی اِکوس (Eccus) ارائه کرده که تخصصش ساخت‌وساز است. جای تأسیسات در این طرح، در حفره‌ای است که آن را در عمق ۳۰ متریِ زیر مناطق ساخته‌شدهٔ روی زمین می‌سازند. APL می‌گوید این‌چنین مرکزدادهٔ زیرزمینی را می‌توان ۲۰ درصد ارزان‌تر از روی زمین ساخت و افزون بر این مزایایی نیز دارد؛ از جمله امکان بهره‌گرفتن از گرمای آن در ساختمان‌های نزدیک.

تاکنون مراکزدادهٔ بسیاری را در محیط‌های زیر زمین ساخته‌اند که می‌گویند از سرمایش و تاب‌آوری (Resilience) بهتری بهره‌مند هستند. از جمله تجهیزات مرکزداده که آن‌ها را در معدن Lefdal در نروژ نصب کرده‌‌اند، تأسیسات Bluebird در شهر اسپرینگفیلد در ایالت میزوری آمریکا که دارد در حفاری‌ متروکهٔ درون سنگ آهک توسعه می‌یابد، همچنین LightEdge’s Cavern Technologies در ایالت کانزاس (Kansas) آمریکا که در غار آهکی است. مراکزدادهٔ دیگری هم هستند که آن‌ها را درون پناهگاه‌های متروکه ساخته‌اند؛ مانند مرکزدادهٔ بانهوف (Bahnhof’s Pionen) در نروژ و مرکزدادهٔ EWL در سوئیس.

اکنون Eccus می‌خواهد مزایای تأسیسات زیرزمینی را به مناطق شهری بیاورد؛ به علاوهٔ ویژگی‌های دیگر مانند دسترسی آسان‌تر به مکان تأسیسات و ایجاد فضای مرکزداده در مناطقی که روی زمین جا ندارند.

سازهٔ Eco-Caverne استوانه‌ای است ضدآب به‌طول ۱۵۰ متر در عمق ۳۰ متری زمین. قطر این اتاق‌های استوانه‌ای سه اندازهٔ استاندارد دارد: وگا (Vega) تقریباً ۱۰ متر، رایجل (Rigel) تقریباً ۱۳ متر، هادر (Hadar) حدود ۱۵ متر. هر اتاق در یک انتهایش بالابری دارد ۳ در ۶٫۵ متری با ظرفیت ۱۲ تن؛ در انتهای دیگر نیز خروجی اضطراری است. این اتاق‌ها تهویه و سیستم امنیت و آتش‌نشانی نیز دارند.

اکوس (Eccus) می‌گوید با بهره‌گرفتن از روش‌هایی که برای ساخت‌وساز تونل‌های زیرزمینی و راه‌آهن به کار می‌رود، می‌تواند فضاهای امن زیرزمینی را با مزایای بیشتر از سازه‌های روی زمین و در مدتی نزدیک به زمان ساخت همان‌‌ها بسازد.

سازهٔ Eco-Cavernes را می‌توان زیر مناطقی که در روی آن‌ها جای خالی باقی نمانده است ساخت و بدین ترتیب فضای مرکزداده‌ایِ بیشتری فراهم کرد که ممکن است به‌شکل دیگر ممکن نباشد. شرکت APL می‌خواهد از این شیوه برای ساختن مرکزداده در فرانسه و سوئیس استفاده کند. APL می‌گوید: «راهکار جدید ما این امکان را برای شرکت‌ها فراهم می‌کند که در زیر سطح مناطق تمام‌ساخته و پرشده، فضای میزبانی کامپیوتر خود را بسازند یا تکمیل کنند.»

ساختن مرکزداده با این طرح مزایای گرمایشی بسیاری دارد. برای نمونه از اتلاف گرمای تأسیسات می‌توان بدون واسطه برای گرم‌کردن ساختمان‌های بالای آن استفاده کرد. APL می‌گوید هر مرکزدادهٔ ۲ هزار متر مربعی می‌تواند در هر سال ۲۲ گیگاوات‌ساعت انرژی گرمایی تولید کند که برای ۲ هزار خانه کافی است.

Eco-Cavernes را به‌شکل Lights-out طراحی کرده‌اند؛ یعنی همهٔ کارهای نظارتی و کنترلی آن را می‌توان بدون کارکنان مستقر، از مرکز فرمان در جای دیگر هدایت کرد. با این ویژگی بهره‌بردار می‌تواند مقدار اکسیژن محیط را تا ۱۳ درصد کاهش بدهد و از خطر آتش‌سوزی بکاهد.

همچنین وقتی حرف از هزینه پیش می‌آید، اکوس می‌‌گوید ساختن این سازه‌های استوانه‌ای در زیر زمین، ۱۰ یا ۲۰ درصد از سازه‌های روی زمین ارزان‌تر درمی‌آید؛ در حالی که آسیب کمتری نیز به محیط زیست می‌زند.

استارت‌آپ اکوس (Eccus) را اندرو بورژ (Andrew Bourge) مهندس پرسابقهٔ تونل‌سازی در سال ۲۰۲۰ تأسیس کرد. او دربارهٔ یک پروژهٔ مرکزداده در زوریخ می‌شنود که «زمینِ بسیار وسیع لازم دارد؛ ولی فرصت شغلی بسیار کمی فراهم می‌کند.» او می‌گوید: «زمین که کم باشد گران می‌شود؛ آنگاه بیشتر مردم حساس می‌شوند که این زمین کم را نباید هدر داد.»

آن‌ها می‌‌خواهند برای راهکارهای روی زمین، جایگزین زیرزمینیِ با قیمت همانند عرضه کنند. این سازه افزون بر مرکزداده، در صنایع انرژی و داروسازی و تولید نیز کاربرد دارد؛ همچنین در لجستیک با فراهم‌کردن فضای ذخیره‌سازی در زیر زمین، به‌جای اشغال‌کردن محیط‌های انسانی در روی زمین.

بورژ می‌گوید: «این حفره‌های زیرزمینی سه ویژگی دارند: یکی اینکه از روی زمین پیدا نیستند، دیگر اینکه ساختمان‌های روی آن‌ها محدودیتی تحمیل نمی‌کنند؛ چون زمینِ روی خودشان را تغییر نمی‌دهند، سوم اینکه از نظر هزینه و انرژی بهینه هستند.»

کریستف وایس (Christophe Weiss) مدیرعامل بخش مرکزداده در APL می‌گوید: «مشارکت ما با Eccus بر پایهٔ مکمل‌بودن تخصص‌هایمان و توسعهٔ هم‌افزایی (Synergy) میان دو صنعت است. با طرح سازهٔ Eco-Caverne ما می‌خواهیم به شرکای خودمان راهکاری بدهیم که سه ویژگیِ سازگاربودن با محدودیت‌های اقتصادی و الزامات زیست‌‌محیطی و بازدهی انرژی را یکجا داشته باشد.»

تهیه‌شده در باشگاه مراکزداده. منبع:

 – Eco-Caverne: underground data centers can be built under existing buildings, claim APL and Eccus

مطالب مرتبط:

ـ مرکزدادهٔ بانهوف (BAHNHOF)

ـ PoDهای زیر دریایی Subsea Cloud برای کمک به تنگنای صنعت مرکزدادهٔ سنگاپور

ـ استفاده از انرژی زمین‌گرمایی در برج جنگا (مرکز محاسبات دانشگاه بوستون)