در سکوت سال ۲۰۲۰، Raspberry Shake به لرزهها گوش میکرد
در آرامش لرزهایِ ناشی از همهگیری کرونا (کووید ۱۹)، رزبری پای (Raspberry Pi) به دانشمندان کمک کرد لرزههایی را ردیابی کنند که منشأ انسانی دارند. وجود این لرزهها و رابطهٔ آنها با لرزهشناسیِ زمین و زلزلهشناسی توجه دانشمندان را جلب کرده است. این مطلب خواندنی دربارهٔ Raspberry Shake است و کمکی که به لرزهنگاریِ حرفهای و غیرحرفهای و دانش زلزلهشناسی میکند.
تصویر: هر بار که با پروژهٔ جالب «رزبری پای» جدیدی روبهرو میشویم، مانند Raspberry Shake 4D که در تصویر میبینید، یادمان میآید باید ۲۰ تا از اینها بخریم.
«اینها که قطار هستند!» این را رایان هالیستر (Ryan Hollister) هنگامی که در تورلاکِ کالیفرنیا [1] وارد خانهاش میشد، با فریاد به همسرش لورا (Laura) گفت. سال ۲۰۱۷ بود و آنها دو هفته کارشان شده بود اینکه به دادهٔ Raspberry Shake تازهنصبشدهشان خیره بشوند. این ابزار در خودش رزبری پای دارد که حرکات زمین را هر جا نصب شده باشد تشخیص میدهد.
آقا و خانم هالیستر انتظار داشتند امواج زمینلرزههای دوردست را ببینند؛ ولی موجهای عجیب سیگار مانندی را میدیدند که در فواصل منظم تکرار میشدند. لورا میگوید «این معمای بزرگِ کشف نویزمان بود.» رایان میگوید «من گمان میکردم از فلاشتانک توالت یا ماشین لباسشویی باشد.» اما آزمایشهای ساده، با رفتن به دستشویی یا استفاده از لباسشویی ثابت کرد حدسش نادرست است. هنگامی که او در اتومبیل پشت تقاطع خط راهآهن گیر کرده بود و داشت رد شدن قطاری را تماشا میکرد که تلقتلقکنان از تورلاک (Turlock) میآمد، به فکرش رسید شاید سه خط راهآهنی که از این شهرِ کوچک کالیفرنیا میگذرند، منشأ این لرزهٔ مرموز باشند. همین که به خانه رسید، دادهٔ Raspberry Shake را بررسی کرد. او مطمئن شد هریک از آن امواج که مانند هزارپای عجیبوغریب بودند، با عبور یکی از قطارها مطابقت دارند. بلندترین بخش هر موج، با زمان عبور قطار از نزدیکترین محل در ۱٫۶ کیلومتری خانه مطابقت داشت.
تصویر: Raspberry Shake خانوادهٔ هالیستر همچنان امضای سیگار مانند قطارها را در تورلاک کالیفرنیا ثبت میکند. البته زمینلرزههای دوردست را نیز ثبت میکند؛ مانند حادثهای که در ۱۸ ژوئن ۲۰۲۰ در نیوزلند به بزرگی ۴٫۷ ریشتر رخ داد. در تصویر روبهرو، امواج زمینلرزهٔ نیوزلند با رنگ زرد نشانهگذاری و سپس بزرگنمایی شدهاند.
ثبت لرزههایی که بر اثر فعالیتهای انسانی به وجود میآیند، پس از آن هم ادامه داشته است. در همهگیری کرونا (کووید ۱۹)، زن و شوهر زمینشناس متوجه شدند که فعالیت Raspberry Shakeشان بسیار کمتر شده است؛ در حالی که محل نصب دستگاه میبایست مانند خیابان دبیرستانِ پر از نوجوان، شلوغ باشد.
این تغییر وضعیت فقط در تورلاک هم نبوده است. توماس لکوک (Thomas Lecocq) زلزلهشناس که توجه ویژهای به لرزههای همهجای زمین دارد، در ایستگاه لرزهنگاریای که در رصدخانهٔ سلطنتی بلژیک اداره میکرد، متوجه کاهش چشمگیر امواج فرکانسبالا شد. چنین آرامش فراگیر با این سکوت طولانی، سابقه نداشته است. حتی در روزهای سوتوکور میان کریسمس و سال نو که کشور بهکلی تعطیل میشود.
در ماههایی که در پی آمدند، لکوک و ۷۶ نفر از سراسر جهان، دادهٔ ایستگاههای لرزهنگاری بیش از ۷۰ کشور را مطابقت دادند. این کار با برنامهنویسی پایتون انجام شد که برای همین کار نوشته بودند. آنها دادهٔ مفید ۲۶۸ ایستگاه را در اختیار داشتند. از این تعداد، دادهٔ ۱۸۵ ایستگاه نشان میداد سر و صدای لرزهای با فرکانس بالا، در مناطق شهری ۵۰ درصد کاهش یافته است. این تغییر با اجرای شهربندان (قرنطینه) برای مقابله با کرونا در کشورها رخ داده است. یان نسبیت (Ian Nesbitt) یکی از همکاران لکوک میگوید: «با خاموششدن سیگنالهای رانندگی و ساختوساز و حتی راهرفتن، ممکن است بتوانیم سیگنالهای [زمینشناسی] را بررسی کنیم که قبلاً نمیتوانستیم ببینیم؛ زیرا صداهای دیگر آنها را میپوشاندند.»
بسیاری از ایستگاهها ابزار پژوهشی پیشرفته داشتند که دانشمندانِ دانشگاهی یا دولت نصب کرده بودند. اما ۶۵ دستگاهِ Raspberry Shake کوچک هم بود که در خانهها و دفتر کار دانشمندان و علاقهمندان نصب شده بودند. معلوم شد هرکس رزبری پای (Raspberry Pi) داشته باشد و چند صد دلاری هم برای مدار چاپیِ Raspberry Shake و دیگر حسگرهایش خرج کند، میتواند لرزهٔ زیادِ ناشی از سر و صدای فعالیت انسانها را مشاهده کند.
ساختن ایستگاه لرزهنگاری خانگی
امیلی وولین (Emily Wolin) از سازمان تحقیقات زمینشناسی ایالات متحده (USGS)، مدیر شبکهٔ لرزهنگاری آزمایشگاه آلبوکرکی است. او میگوید: «برای ساختن ایستگاه لرزهنگاری، چهار چیز اولیه لازم است: سنسور برای اندازهگیری حرکات زمین، ابزاری برای ثبت اندازهگیریها، راهکاری برای ذخیرهسازی بلندمدت (در همان محل یا در جای دیگر؛ هرکدام که باشد)، منبع برق.»
ایستگاههای لرزهنگاری پیشرفته حسگرهای پرشماری دارند. ازاینرو بازهٔ گستردهای از فرکانس را تشخیص میدهند و حرکات زمین را در سه جهت میگیرند: بالابهپایین، شرقبهغرب، شمالبهجنوب. Digitizerها و دیتالاگرها (Data Logger)، داده و زمان داده را بهدقت ثبت میکنند. برای تأمین انرژی تجهیزاتِ ایستگاههای دورافتاده ممکن است از پانل خورشیدی استفاده شود. وولین میگوید مصرف برق ایستگاهها متناسب با نیاز دستگاههای ارتباطیِ آنها بسیار متفاوت است.
تصویر: مقایسهٔ میان Raspberry Shake 4D (چپ) و تجهیزات لرزهنگاری معمولِ سازمان زمینشناسی ایالات متحده که پس از هر زلزله برای پایش پسلرزهها به کار میرود.
وولین میگوید برای برپاکردن ایستگاه لرزهنگاری جدید و افزودن آن به شبکهٔ پایش زلزله، دانشمندان باید جاهایی را پیدا کنند که از نظر زمینشناسیِ منطقه و منابع صوتیِ مزاحم مانند راهآهن مناسب باشد. یعنی مانند خانهٔ هالیسترها نباشد که لرزش قطارها هرگز قطع نمیشد. سپس میباید نزد صاحبان زمینهای انتخابشده بروند و اجازهٔ دسترسی ایمن برای ساخت و نصب و نگهداریِ پس از راهاندازی را بگیرند.
وولین توضیح میدهد گاهی ممکن است برای آمادهسازی لازم باشد «برای سوراخکردن صدها متر سنگ جامد، ماشین حفاری اجاره کنید.» گاهی نیز برای تجهیزات بسیار حساس میباید بادقت خزانهٔ لرزهنگاریِ (Seismic Vaults) سربسته و ضد آب بسازید تا از کمترین تغییرات فشار و دما برکنار باشد. خزانه همچنین تاثیر سر و صدای مزاحم انسانی را به کمترین مقدار میرساند. سو هیو (Sue Hough) لرزهشناس سازمان زمینشناسی آمریکا (USGS) میگوید: «نصب سنسور و وسایل الکترونیکی آپولو هواکردن نیست؛ ولی به آموزش ویژه نیاز دارد.»
هر لایه از پیچیدگی، یک خط به صورتحساب اضافه میکند. هیو میگوید نسخههای پیشرفتهترِ ایستگاه لرزهنگاری ممکن است بیش از ۱۰٬۰۰۰ دلار قیمت داشته باشند که البته هزینهٔ نصب نیز جداست. برندن کریستنسن (Branden Christensen) مدیر عامل Raspberry Shake میگوید با در نظر گرفتن این هزینهها، نصب تنها یک ایستگاه لرزهنگاری ممکن است بیش از ۱۰۰٬۰۰۰ دلار دربیاید. چنین قیمتهایی فقط برای سازمانهای دولتی و موسسات تحقیقاتی و صنعتی مقرونبهصرفه است.
از سوی دیگر Raspberry Shake نسخههای اصلی همان اجزای سازنده را عرضه میکند که قیمت کمتری دارند. قیمت یک برد مدار Raspberry Shake کمابیش ۱۰۰ دلار است که تقریباً به هر اترنت یا رزبری پای مجهز به اتصال بیسیم وصل میشود. کریستنسن میگوید: «ما فکر کردیم مردم همه میتوانند از رزبری پای در کشورهایشان استفاده کنند؛ پس Raspberry Shake را طراحی کردیم تا به همه خدمات بدهیم.»
یک سنسور لرزهای مانند ژئوفون، به برد Raspberry Shake متصل میشود که کار تقویتکننده و دیجیتالساز را انجام میدهد. خروجی سنسور بهشکل اختلاف ولتاژ درمیآید که باید تقویت شود و بهازای هر سرعت به یک ولتاژِ شناختهشده تبدیل شود. چنانکه نسبیت میگوید که خود پیشتر دانشمند ارشد Raspberry Shake بوده است، این تبدیل که به آن سود (Gain) میگویند، خروجی را در واحدهای ولتاژ میگذارد.
Raspberry Shake این اطلاعات و تجهیزات را دیجیتالی کرده و برای پردازش و بایگانی بیشتر بهترتیب به رزبری پای (Raspberry Pi) میفرستد. با هر Raspberry Shake یک کارت حافظهٔ میکرو اسدی (microSD) با ظرفیت ۸ گیگابایتی عرضه میشود که آقای نسبیت به آن «هارد دیسک Raspberry Pi» میگوید. همهٔ نرمافزارهای Shake در این کارت حافظه موجود است. Raspberry Pi که این کارت SD را در خود دارد، نیروی ایستگاه لرزهنگاری را نیز تأمین میکند. نسبیت میگوید: «Raspberry Pi رایانهای است که زیربنای همهچیز است.»
با استفاده از بردهای Raspberry Shake، ساختن ایستگاه لرزهنگاری بهسادگی با افزودن سنسور و اتصال رزبری پای به پریز دیواری ممکن میشود. گرچه کریستنسن توصیه میکند برایش یک محفظه بسازید (مثلا با قطعههای لگو!) تا آن را از موجهای هیولاوار اطراف خانه در امان نگه دارد.
اگر خواسته باشید خودتان مونتاژ نکنید، Raspberry Shake بر اساس تعداد و نوع سنسورهایی که لازم دارید، چندین گزینهٔ آماده برای عرضه دارد. خانم هیو میگوید همهٔ قطعات این گزینههای آماده در یک بستهٔ جمعوجور از جنس پلی اتیلن (Plexiglas) قرار میگیرد.
خانوادهٔ هالیستر بستهٔ آمادهٔ Raspberry Shake 4D را انتخاب کردهاند که میتوان با کمتر از ۴۰۰ دلار خرید. رایان هالیستر میگوید تنها کاری که برای نصب انجام دادیم این بود که «تراز کردیم، محورهای آن را تنظیم کردیم تا جهتها را درست نشان بدهد، به برق وصل کردیم.» ساده و آسان…
فیلم: نصب Raspberry Shake کار سختی نیست…
لرزش حسگرها
کریستنسن میگوید: «توجه کنید دامنهٔ همهٔ زمینلرزهها، از زلزلههای محلی خیلی کوچک که زیر پای شما رخ میدهد، تا زمینلرزههای بزرگی که ممکن است نیمی از دنیا را بلرزاند، وقتی از منبع اصلی زلزله دور میشوند، انرژی فرکانسبالای خود را از دست میدهند.» بنابراین اگر دستگاهتان فقط فرکانس بالا را دریافت میکند، ممکن است نتوانید امواج زلزله را پیش از آنکه به شما برسد ببینید.» وی ادامه میدهد: «ابزارهای بسیار گرانقیمت همهٔ فرکانسها را میگیرند و میتوانند همهچیز را از زلزلههای محلی و منطقهای تا زمینلرزههای جهانی مشاهده کنند.»
نسبیت میگوید دستگاه Raspberry Shake تمرکزش بر این امواجی است که در مسافت زیاد محو میشوند. به همین دلیل هم برای تشخیص منابع لرزهٔ محلی و منطقهای ایدهآل است. با این حال بهگفتهٔ خودِ صاحبان این لرزهنگارها، با آن میتوان امواج زمینلرزهای را دید که در ۱۰ هزار کیلومتری رخ میدهد؛ البته اگر دستکم بهبزرگی ۶.۰ ریشتر باشد. در واقع یک نرمافزار موبایلی در دورهٔ قرنطینه منتشر شده است که شخص میتواند با نگاهکردن به آن حرکت امواج زمینلرزه را همزمان با رخدادن آن، تماشا کند و ببیند چگونه از مبدأ به سوی او میآید.
ببینید: نمایش دادهای که نزدیکشدن زلزله را نشان میدهد.
Raspberry Shakeها از جمله Raspberry Shake 1D که از همه محبوبتر است، ژئوفون دارد که مولفهٔ عمودی امواج لرزهای را اندازه میگیرد. بهگفتهٔ آقای نسبیت این سنسورها که میتوانند دامنهٔ فرکانسِ ۰٫۵ تا ۵۰ هرتز را شناسایی کنند، مرتب براکتها را برای منابع سر و صدای انسانی تنظیم میکنند؛ یعنی ۵ تا ۲۰ هرتز. او میگوید Raspberry Shake برای بررسی سر و صدای لرزهای مناسب است. هم بهدلیل اینکه محدودهٔ فرکانس ایدهآل دارد، هم به این دلیل که صاحبان آنها اغلب در جاهایی زندگی میکنند که دادهٔ ایستگاههای لرزهنگاریِ دائمی ممکن است در دسترس دانشمندان غیر دولتی نباشد؛ مانند کشور هند.
تصویر: صفحهٔ ShakeNet که توزیع جهانی Raspberry Shake را نمایش میدهد.
خانم وولین به افرادی که به سر و صدای فرهنگیِ انسانها کمتر اهمیت میدهند و بیشتر زمینلرزههای بزرگ محلی برایشان مهم است، هشدار میدهد چنانچه لرزش بهاندازه کافی احساس شود، ژئوفونها اشباع میشوند. زیرا امواج از آن بزرگتر خواهند بود که آشکارساز بتواند ثبت کند. وولین میگوید: «در واقع میتوانید بشنوید: اگر Raspberry Shake را بردارید و آن را مانند لرزش زمینلرزهٔ بزرگ بالا و پایین کنید، میتوانید صدای برخورد ژئوفون به بالا و پایین قاب را بشنوید.» بیشتر از آن نمیتواند حرکت کند.
نسبیت میگوید برای اندازهگیری آن لرزشهای شدیدی که انسان را به هوا پرتاب میکنند، حسگرهایی همچون شتابسنج تلفن هوشمند که صفحهٔ نمایش را میچرخاند، در طول لرزش میتوانند تا چندین برابرِ شتاب گرانشی زمین را تحمل کنند و در مقیاس باقی بمانند. متأسفانه شتابسنجها در اندازهگیری حرکتهای کوچک زمین وامیمانند؛ زیرا در پسزمینه مقدار زیادی نویز تولید میکنند. نسبیت میگوید فقط آن لرزههایی را که برای مردم محسوس است اندازه میگیرند.
Raspberry Shake برای حل این مشکل، ژئوفونِ مولفهٔ عمودی را در Raspberry Shake 4D با شتابسنج ترکیب کرده است. خانم هیو میگوید کسانی که در کشورهای زلزلهخیز زندگی میکنند، میباید همهٔ پایهٔ دستگاه را با همان جعبهٔ کوچک بپوشانند.
انقلاب لرزهنگاری؟
با توجه به قیمت Raspberry Shake، این ابزارهای کوچک در مقایسه با نمونههای گرانبها چگونهاند؟ با کمال تعجب، خوب!
در سال ۲۰۱۹ دانشمندان آزمایشگاه لرزهنگاریِ سازمان تحقیقات زمینشناسیِ ایالات متحده در آلبوکرکی دریافتند که گرچه Raspberry Shake را برای علاقهمندان طراحی کردهاند، ولی از سنسورهای کمهزینهای است که به تقویت شبکههای لرزهنگاری موجود کمک میکند. این بهویژه برای کشورهای زلزلهخیزی که بودجهٔ کافی ندارند بسیار سودمند است. خانم هیو میگوید امکان تقویت شبکهٔ لرزهنگاری موجود، بدون نیاز به صرف بیش از ۱۰ هزار دلار در هر ایستگاه، آغاز انقلابی در دانش زلزلهشناسی است. افزودن ایستگاههای بیشتر به شبکههای موجود، این امکان را فراهم میکند که بتوان رخدادن زلزله را زودتر هشدار داد. تشخیص سریع زمینلرزه را معمولا شبکههایی تضمین میکنند که لرزهنگارهای پرتعداد دارند.
خانم وولین که خودش همکار پژوهشگر سازمان زمینشناسی آمریکا (USGS) است، میگوید انجام آزمایش تأیید کرده است این ابزار کارهایی را که تولیدکنندهاش میگوید بهخوبی انجام میدهد و برای ثبت لرزههای محلی مطلوب عمل میکند. با این حال «کاربرانی که با آن کار علمی میکنند، میباید از حد و حدود امکانات Raspberry Shake آگاه باشند و انتظار نداشته باشند که همان کاراییِ تجهیزات لرزهنگاری معمول را داشته باشد.»
خانم هیو میگوید: «همیشه جای مناسبی برای ایستگاه لرزهنگاری وجود دارد که از آنجا میتواند همهٔ حرکات زمین را ثبت کند.» با این حال «هرچند از چنین سنسور ارزانقیمتی نمیتوان انتظار داشت همهکاری انجام بدهد… کارهای زیادی انجام میدهد؛ بهویژه برای کاربردهای عملی.»
تصویر: مقایسهٔ میان دادهٔ لرزهنگاریِ لرزهسنجهای پیشرفته و Raspberry Shake 4D: به نظر میرسد Raspberry Shake حدود ۱۰ میلیثانیه تاخیر دارد. این نکته این برای علاقهمندان مهم نیست؛ ولی برای محققان چشمگیر است.
نرمافزار رایگان
برای یکپارچهشدن سریع و بدون اشکالِ Raspberry Shakeها در شبکههای لرزهنگاری موجود، خروجی همهٔ آنها مطابق است با فرمت miniSEED از استاندارد لرزهنگاری SEED که شکل تبادل دادهٔ زلزله را مشخص میکند. این مرحله بیدرنگ در رزبری پای رخ میدهد. بهگفته نسبیت «فایلهای miniSEED روزبهروز از بین میروند… اما همهٔ داده برای miniSEED رمزگذاری و آمادهٔ ارسال میشوند.» این داده درجا بر روی کارت microSD ذخیره میشود. در این حال اگر سختافزار به اینترنت متصل باشد، آن را میتوان به واسطهٔ مرکزدادهٔ Raspberry Shake بهاشتراک گذاشت. لرزهنگارهای سراسر جهان درمجموع بیش از ۳۰ ترابایت داده از بیش از هزار Raspberry Shake تولید میکنند. این داده در دسترس هر کسی است که بخواهد از آن استفاده کند. انتخاب هوشمندانهٔ فرمت داده، تضمین کرده است که دادهٔ Raspberry Shake را میتوان با همان روش دانشگاهی و صنعتی پردازش کرد. این ویژگی دنیایی از گزینهها را برای مشاهده و تجزیهوتحلیل فراهم کرده است.
نسبیت میگوید با استفاده از دادهٔ لرزهنگاری و نرمافزار رایگان میتوانید تقریباً هر کاری که به نظرتان برسد انجام بدهید. برای نمونه «سازمان زمینشناسی آمریکا یک نرمافزاری رایگان عالی به نام Swarm دارد.» در آن کاربران میتوانند با استفاده از چند ایستگاه لرزهنگاری شکل موج را ببینند، طیفنگاری کنند، حتی با سه نقطه روی نقشه برای زلزله مثلث بکشند.
یکی دیگر از نرمافزارهای رایگان jAmaSeis است که دانشآموزان مدارس ابتدایی و دبیرستان را به ایستگاههای لرزهنگاری سراسر جهان متصل میکند. از جمله بیش از ۱٬۱۰۰ Raspberry Shake که دادهٔشان را همزمان با تولید پخش میکنند. خانم وندی بوهون (Wendy Bohon) که متخصص آموزش موسسات تحقیقات تلفیقی لرزهنگاری است میگوید: این نرمافزار «به دانشآموزان امکان میدهد داده ارزیابی کنند و به سوالات اساسی دربارهٔ زلزله و ساختار زمین پاسخ دهند.» کریستنسن میگوید آموختن زلزلهشناسی در کلاس، هدف مهمی است که Raspberry Shake به آن کمک میکند. او میگوید: «از اینکه میبینم بچهها در کلاس از Raspberry Shake استفاده میکنند، لذت میبرم… این تجربهٔ بسیار دلپذیری است.»
Swarm و jAmaSeis از قابلیتهای پردازشی خوبی برخوردارند؛ ولی نسبیت میگوید آنها را براساس تصویرسازی ساختهاند. برای نرمافزار مخصوص پردازش، بسیاری از زلزلهشناسان چه افراد حرفهای و چه از علاقهمندان، از ObsPy استفاده میکنند که جعبه ابزار پایتونیِ (Python) ویژهٔ لرزهنگاری است. ObsPy به کاربران امکان میدهد داده را از مرکزدادهٔ Raspberry Shake بگیرند و با استفاده از ابزار استاندارد، بدون نصب نرمافزار، شکل موجهای ناخواسته را فیلتر کنند. شکل موج فیلترشده بسته به نیاز میتواند حرکت قطار یا انفجار یا حتی زمینلرزه باشد.
شبکهٔ اجتماعی سرزنده
بسیاری از علاقهمندان وقتی کار با ObsPy را شروع میکنند، دچار دلهره میشوند بهویژه که با پایتون هم آشنا نباشند. کریستنسن میگوید: «کاربران لرزهنگارها در توییتر یک گروه فعال و پرجنبوجوش درست کردهاند.»
در حوزهٔ زلزلهشناسی دربارهٔ مطالعهٔ سر و صدای انسانی، هیچگاه جریان آزاد اطلاعاتِ تخصصی بهاندازهٔ توییتهای اولیهٔ توماس لکوک نمود نداشته است. او در آرامش لرزهایِ بروکسل، تلاش مشترک گستردهای را به راه انداخت. وولین میگوید: «دیدن آن توییتها و همراهی مردمی که متوجه این پدیده بودند و کدها را منتشر میکردند، بسیار خوشایند بود.»
خانوادهٔ هالیستر میخواهند اطلاعات Raspberry Shake خود را با جزئیاتی بیشتر از آنچه تصویرسازی سادهٔ Swarm نشان میدهد کشف کنند. لورا هالیستر میگوید: «مانند چیزهای دیگر هرچه بیشتر یاد میگیرید، متوجه گستردگی موضوع میشوید و میخواهید بیشتر به آن بپردازید.» رایان هالیستر میگوید میخواهد ObsPy یاد بگیرد تا بتواند سیگنالهای سیگار مانند حرکت قطار را حذف کند. هالیسترها که از geotweepهای فعال در توییتر هستند، اکنون میتوانند برای آموختن به دیگر علاقهمندانِ لرزهنگاری مراجعه کنند.
کریستنسن میگوید: «گروهی از لرزهشناسان دارای تجربههای گوناگون» در توییتر به سوالات پاسخ میدهند. «وقتی به تمام داستانهای مربوط به سر و صدای فعالیت فرهنگی انسان توجه میکنید و چگونگیشان… آنها در جایی که پیشتر نویز میدیدند، حالا سیگنال میبینند. این از مشاهدهٔ هر دو گروه دانشمندان حرفهای و علاقهمندان به وجود آمده است. کریستنسن مکثی میکند و میگوید: «آنها ایدههایشان را باهم در میان میگذارند؛ من گمان نمیکنم قبلا چنین چیزی بوده باشد.»
تهیهشده در باشگاه مراکزداده. منبع:
As the world quieted down in 2020, Raspberry Shakes listened
[1] Turlock, California
درج دیدگاه